Steeds meer Amsterdammers weten van het bestaan van Vreedzame Scholen. Sommige ouders hebben bewust gekozen voor een Vreedzame School voor hun kinderen. Maar wat maakt deze scholen eigenlijk anders dan andere scholen? Wat betekent 'Vreedzaam' in de praktijk? In de school, in de klas?
Deze vraag, en vele anderen, stelden wij volwassenen en kinderen in Amsterdam Oost die dagelijks een Vreedzame school binnenstappen. Om er te werken, te leren, hun kind op te halen, over te blijven..Hun verhalen geven een persoonlijk en eerlijk inkijkje achter de schermen van de Vreedzame School.
Vandaag: De mediatoren van de Poseidon
Het woord komt vaak voorbij bij Vreedzaam Oost: mediator. Klinkt sjiek, maar wat betekent het nou eigenlijk? Om die vraag te beantwoorden konden we bij niemand beter terecht dan...de mediatoren zelf. Bij de Poseidon op IJburg is net een nieuwe groep mediatoren opgeleid van wie wij er twee graag aan ons vragenvuur onderwierpen. Op een grijze oktobermiddag stonden Rosa en Fieke (beiden groep 6) - niet te missen dankzij hun knalgele mediatorhesjes- al klaar om ons op te vangen.
Hun dienst op het plein zat er net op. Gelukkig maar want het begon juist te regenen. Hoog en droog in de lerarenkamer kregen wij alle ins en outs te horen van het mediator zijn. En zelfs een tip over wat je vooral NIET moet doen als mediator. Opletten geblazen..
Ruzie of conflict?
Bij binnenkomst maken we meteen een fout. We gebruiken het woord ruzie en worden vriendelijk verbeterd door de meiden: "wij zeggen conflict!". Later in het gesprek leggen ze het verschil duidelijk uit: "een ruzie gaat vaak met geweld gepaard, dat kan geestelijk zijn of schelden of lichamelijk geweld. Bij een conflict is het vaak nog alleen met woorden. Als het een ruzie is dan mogen wij het niet doen, dan moet je naar de juf toe gaan."
En wat betekent dat dan als zij 'het wel mogen doen'? Fieke en Rosa struikelen soms over hun woorden in hun enthousiasme om ons meer te vertellen. Langzaam maar zeker krijgen we een beeld. Als mediator loop je in een duo rondes over het schoolplein tijdens de pauze, om andere kinderen te helpen als er conflicten zijn. Fieke: "Als je het plein opgaat dan kunnen kinderen naar jou toekomen of je mag naar degene toegaan als je ziet dat iemand het niet leuk vind. Dan vraag je eerst wil je hulp bij het conflict? Soms kunnen ze het zelf oplossen en dan moet je ze met rust laten. Maar meestal willen ze wel hulp, of ze komen naar ons toe. We zijn geen politie agenten, hoewel ik ook wel eens aan kinderen heb gezegd om op te houden met kastanjes gooien omdat het gevaarlijk was."
Training
Mediator word je niet zomaar. Je moet gemotiveerd zijn en aan een training deelnemen volgens de vreedzame methodiek, die door leerkrachten wordt gegeven, die hiervoor weer een training hebben gehad. In de Poseidon zijn er ongeveer 26 mediatoren opgeleid, allen uit groep 6-8.
Twee weken geleden is aan Fieke en Rosa hun diploma uitgereikt. We vragen ze waarom ze eigenlijk mediator wilden worden: Fieke: "ik zat in groep 5 en zag vaak dat als er een conflict was, dat ik daar wel 1000-en oplossingen voor wist. Dan zei ik we kunnen het zo of zo doen. Toen gaf de juf mij gelijk en toen dacht ik 'Ik wil wel mediator worden', maar ik moest nog een jaartje wachten. Toen ik eindelijk groep 6 zat heb ik me meteen opgegeven." Rosa: "Ik heb niet zo'n lang antwoord, ik wilde vooral mediator zijn omdat ik het superleuk vind om mensen te helpen."
Dit wordt door beiden meteen genuanceerd. Met helpen wordt namelijk niet bedoeld een oplossing verzinnen, maar de kinderen die het conflict hebben zelf tot een oplossing laten komen. Soms is dat best lastig, vooral als je zelf heel goed bent in vooruitdenken. Fieke: "Soms weet ik het constant en denk ik: dit kan veel sneller en anders. Dan moet je je inhouden, want dat zien zij dan nog niet, ze zitten nog vol van boze gedachten in hun hoofd."
Rosa: "ik heb wel eens gehad dat ik zelf een oplossing wist, maar dat er een andere oplossing kwam die eigenlijk veel beter was. Dus het is eigenlijk wel goed om mensen zelf te laten denken want ze hebben zelf ruzie en dan weten ze zelf vaak een betere oplossing."
Stappenplan
Om te laten zien hoe dit precies in zijn werk gaat wordt het stappenplan erbij gehaald. Door de de kinderen die het conflict hebben langs alle stappen te begeleiden kunnen ze gemakkelijker zelf en samen tot een oplossing komen. Fieke rent weg om het plan te halen en is binnen 30 seconden terug. Nog buiten adem leest ze de stappen één voor een voor. Rosa vult aan: "Je moet ook dingen samenvatten. Dat is best moeilijk maar lukt nu wel. En het is belangrijk om open vragen te stellen."
Het wordt ons duidelijk dat het stappenplan simpel lijkt, maar zeker niet eenvoudig is. Vooral omdat er geen stap mag worden overgeslagen, ook al denk je dat het misschien niet belangrijk is. Rosa zegt dat ze als dit doen, ze echt verschil ziet voor en na de mediatie, dat kinderen anders weglopen. Rosa: "Want eerst zijn ze boos en verdrietig, maar als ze weggaan kijken ze weer normaal, zoals ze er altijd uitzien."
Even Iets anders.. waarom zijn die mediatorhesjes eigenlijk geel? Het is een vraag van Fieke. Ze snapt wel dat ze op moeten vallen, maar dat kan toch ook met een mooiere kleur! Rosa is het ermee eens. Turquoise met felblauw lijkt haar wel wat, en zwarte lijnen. Giechelend: "Iets dat nu een beetje hip is, want zo lijken we net op mensen van de afvaldienst."
Soorten conflicten
Hoeveel Fieke en Rosa te doen hebben tijdens hun mediatorrondes wisselt erg.
Fieke: "ik had één keer tijdens een pauze drie conflicten. Soms is is helemaal niets en dan ineens heel veel. Op een gegeven moment weet je ook in welke klassen of op welke momenten er meer conflicten zijn."
We zijn benieuwd waar de meeste conflicten over gaan. Rosa legt uit dat dat in de lagere klassen anders is dan in de hogere. In groep 3/4 is er bijvoorbeeld een meisje dat vaak wordt buitengesloten bij tikkertje. Fieke "Ik denk hoe hoger de groepen hoe ingewikkelder de conflicten zijn. Het komt dan vooral doordat kinderen elkaar niet zo leuk vinden. Bijvoorbeeld dat er twee kinderen elkaar niet leuk vinden maar wel een gemeenschappelijke vriend hebben en dan krijgen ze toch met elkaar te maken."
Fieke vertelt dat ze dit zelf ook heeft meegemaakt. En wie helpt haar dan?
"Je bent wel mediator maar het is niet zo dat je dan zelf geen conflicten mag hebben.
Zo is het niet. Ik hoef het niet zelf op te lossen, daar zijn ook weer mediators voor. Een huisarts wordt ook wel eens ziek. Dan moet ie in z'n oor kijken maar je kunt niet in je eigen oor kijken. Hetzelfde is bij mediatoren, je kunt het zelf ook niet altijd oplossen.
Donderwolkjes en natte hesjes
Mediator zijn is leuk, maar soms ook niet. Fieke: "Wat ik niet zo leuk vind aan mediator zijn is dat je zo lang op het plein moet wachten. Soms ben ik zelf in een verschrikkelijke bui, dan hoop ik maar dat er zoveel conflicten zijn dat ik me even ergens anders op kan richten." Rosa: "ik vind het soms niet leuk als het regent. En ook niet als kinderen niet luisteren."
Die regen, ja, daar heeft Fieke nog een goeie tip over: "Neem NOOIT het eerste hesje in de rij, want die is vaak nog nat! En neem altijd twee kaarten mee, want je weet maar nooit of er meerdere conflicten tegelijk zullen zijn." Rosa: "en pak ook geen verkreukelde kaart, dat is echt onhandig!"
Kan het nog vreedzamer?
Tegen het einde van ons gesprek zijn de meiden nog geïnteresseerd in de andere interviews die we hebben gedaan. Waren daar ook beroemde mensen bij? We vertellen over de vreedzame scholen waar we al geweest zijn. Als Fieke aangeeft dat ze in de les 'niet zoveel doen aan Vreedzaam', barst Rosa in lachen uit: "dat moet je niet zeggen in zo'n interview!."
Wij maken ons echter weinig zorgen. We hebben al lang gezien en gevoeld hoe de Vreedzame principes ook op de Poseidon door de lokalen en het schoolplein waaien.
En al helemaal als we naar deze mediatoren luisteren: hoe serieus ze hun taak nemen als mediator, hoe gedegen ze opgeleid zijn, zorgvuldig het stappenplan volgen en ondanks de ongemakken van regen, natte hesjes en gekreukte kaarten, gemotiveerd blijven om te helpen conflicten op te lossen zodat het nooit tot ruzie komt. Zo blijkt maar weer dat Vreedzaam niet zozeer een 'lesje' hoeft te zijn, maar een manier van doen. Nu alleen dat hippe hesje nog..
* meer weten over mediatortraining via de Vreedzame School? Zie: