Steeds meer Amsterdammers weten van het bestaan van Vreedzame Scholen. Sommige ouders hebben bewust gekozen voor een Vreedzame School voor hun kinderen. Maar wat maakt deze scholen eigenlijk anders dan andere scholen? Wat betekent 'Vreedzaam' in de praktijk? In de school, in de klas?
Deze vraag, en vele anderen, stelden wij volwassenen en kinderen in Amsterdam Oost die dagelijks een Vreedzame school binnenstappen. Om er te werken, te leren, hun kind op te halen, over te blijven..Hun verhalen geven een persoonlijk en eerlijk inkijkje achter de schermen van de Vreedzame School.
Vandaag vlnr: Kyiaan (groep 8) Tibbe (groep 8) Max ( groep 7) en Lorenzo ( groep 6) van Daltonschool de Kleine Kapitein
Als we aankomen bij het splinternieuwe kindcentrum op de Cruquiusweg is het eerste wat we zien de kleurrijke bouwschermen waar kinderen hun naam en portret op hebben getekend, samen met hun wensen voor de nieuwe school. Zo lezen we: "Ik hoop dat er een grote container op het schoolplein komt met veel speelgoed en fietsjes."
Daarachter? een schoolplein vol speeltoestellen, een voetbalveld, en een gigantische sporthal die net zoals de school genoemd is naar het boek van Paul Biegel: de Kleine Kapitein. Rondom het plein schieten appartementencomplexen als paddenstoel uit de grond. We horen bouwgeluiden en verkeer. Als we het gebouw binnenstappen is daar echter niets meer van over. Er heerst een serene rust. De hal oogt schoon, licht en ruimtelijk, en ruikt naar vers hout. Tibbe, Kyiaan, Max en Lorenzo zijn allemaal mee verhuisd van hun oude school op de kop van het Java Eiland naar dit nieuwe pand. We zijn benieuwd hoe ze dit ervaren hebben. En vooral: hoe zij als leerlingen betrokken zijn bij de verhuizing. Mochten ze meedenken en meebeslissen over hoe de nieuwe school eruit zou komen te zien?
Een beetje raar
Verhuizen naar een ander gebouw, in een andere buurt, was best een beetje wennen voor de leerlingen. Max: "je hebt je heel leven op die school gezeten, en dan ineens is dat weg." Lorenzo vond het ook een beetje raar, want hij was gewend aan hoe het was. Nu moet hij ineens een kwartier eerder opstaan, want het nieuwe gebouw is verder van zijn huis in de Tosarituin. Tibbe zat nog maar kort in het oude gebouw, dus voor hem maakt het niet zoveel uit. Voor Kyaan, die nog een jaar te gaan heeft op deze school, kwam de verhuizing wel goed uit: "Voor mij is het sowieso het laatste jaar dus ik vind het wel een geluk dat ik dat jaar in deze nieuwe school kan doen." De jongens zijn het er allemaal over eens dat de nieuwe school mooier is. Het schoolplein is groter, en het is hier leuker spelen.
Meedenken
Bijzonder aan het nieuwe schoolplein is dat het helemaal bedacht en ontworpen is door de leerlingen zelf. Kyiaan zat in de leerlingenraad, en mocht ideeën uit de klassen ophalen over wat de kinderen voor hun nieuwe school. Kyiaan: "Eén van de belangrijke dingen was een groter speelplein. Het voetbalveld is hier wel kleiner en een beetje scheef. Maar hier is het leuker spelen, en alle kinderen spelen door elkaar." Lorenzo: "Hier zijn veel meer speeldingen. Die had je daar niet."
Directrice Laura van der Hammen vertelt ons meer over het proces: "De leerlingenraad hebben we de opdracht gegeven om het buitenspeelplein te ontwerpen en in te richten samen met de architect. Dat is helemaal door de kinderen bedacht en gedaan. Zelfs het schuine voetbalveld. Ze hebben het zelf geaccordeerd dus als ze er nu iets van vinden is dat jammer!", lacht ze met een dikke knipoog.
Overgang
Ook de bouwdoeken zijn een manier geweest om de kinderen te betrekken bij de verhuizing. Lorenzo: "iedereen moest een soort zelfportret maken, en tekst wat je in de school en in de wijk wilde." Voor de mensen in de wijk was dit bovendien een leuke manier om kennis te maken met de nieuwe school. Laura: "Op de doeken hebben we heel veel positieve reacties gekregen. We hebben ze ook hergebruikt. Alle schorten bij ons in de keuken zijn gemaakt van de bouwdoeken., en de etuis van de leerkrachten ook."
De bedoeling was om tijdens de bouw vaker met de leerlingen langs de nieuwe school te gaan om de verbouwing te volgen. Toen dit door de corona epidemie een beetje in het water viel werd er een slimme manier bedacht om dit te ondervangen. Max: "Om de maand kwam er een video van hoe het met de school ging. Ze hadden een camera neergezet en zo kon je goed zien hoe het gebouw werd. Zo hebben we het langzaam zien groeien. Ook zijn we met de avondvierdaagse met de hele school naar het nieuwe gebouw gegaan."
Laura: "Corona heeft ons hierin wel parten gespeeld. We hadden een heel plan dat we vaker met de kinderen van het ene naar de andere locatie gingen. Dat is niet gelukt. we hebben nog niet eens een feestje gehad, niks! Daarom heeft de aannemer een filmbedrijf opdracht gegeven om jeugdjournaal-achtige filmpjes over de bouwplaats te maken. Hiervoor mochten de kinderen zelf vragen insturen. Ze kwamen met leuke, basale vragen, zoals: hoeveel stenen zitten er in het schoolplein? En daar hebben we een hele serie filmpjes van gekregen om zo de kinderen erbij te betrekken." *
Bouwput
Na een lange verbouwing is de school nu bijna klaar. De derde verdieping staat nog leeg, maar ook daar komen klassen. En er is een dakterras waar later schooltuintjes komen. Lorenzo: "De eerste paar weken hadden we nog helemaal geen speelplein. Nu zijn het alleen nog wat kleine dingen zoals schilderijen ophangen en bankjes plaatsen." De jongens hebben niet alleen een mening over de nieuwe school, maar ook hun nieuwe buurt. Kyaan zegt dat hij de oude buurt beter, omdat hier meer verkeer is. De anderen knikken hevig. Tibbe: "En er is ook niet veel groen, ofzo. het is een beetje saai hier. En er wordt nog veel gebouwd in de buurt, soms geeft dat veel lawaai. Er zit ook een vrachtwagenopslag, dan hoor je wel de hele tijd geluiden." Hoewel ze zich realiseren dat dit overal in Amsterdam is, vonden ze het op de andere school echt rustiger. Lorenzo: "Dat was best bijzonder want het was echt op een eiland en niet midden in Amsterdam." Kyiaan: "En je daar ook meer zebrapaden."
Laura beaamt dat het verkeer in de nieuwe buurt erg druk en gevaarlijk is: "Het is heel onveilig geweest hier. Verkeersregelaars staan er nu de hele dag om te zorgen dat het veilig is. Wat betreft bouwputten en de overlast daarvan moet je hier wel een lange adem hebben hoor. Zeker omdat we best wel aan het begin van het eiland zitten, alles moet altijd langs ons. De bouw is tot 2025 nog bezig."
Groei
De andere kant van het verhaal is dat veel nieuwe leerlingen uit de nieuwe wijk zich inschrijven voor de Kleine Kapitein. Laura: "Wat je heel erg merkt is op het moment dat de grote panden worden opgeleverd je ineens aanmeldingen krijgt. En er zitten hier heel veel jonge gezinnen dus we krijgen ook veel baby's die starten op het kinderdagverblijf van Partou ( onderdeel van het kindcentrum) die door willen groeien. We zijn met 100 kinderen overgegaan, nu zitten we al op 150. Gisteren is er weer een nieuwe kleutergroep geopend. Morgen hebben de eerste live informatie-ochtend, dat wordt echt volle bak. Ik word de hele dag gebeld door mensen die vragen of ze er nog bij kunnen." Dat kan nog makkelijk, want het nieuwe grote pand passen uiteindelijk 450 leerlingen.
Ook Laura mist soms wel de rust van de oude school: "Ik mis het gebouw helemaal niet! Dit is zoveel mooier en leuker en fijner. Het enige is het water, de weidsheid en het uitzicht. Het is voor mij zelf een stukje verder fietsen, maar dat is niet zo'n probleem. Met name het water en nou ja gewoon, dat gekke stukje daar. Dat mis ik wel. Maar dat is eigenlijk het enige."
Beginnersconflicten
De Kleine Kapitein is een Daltonschool, én een vreedzame school. De jongens zijn allemaal mediator, en vinden dat dat ook nodig is. We vragen of er meer of minder conflicten zijn op de nieuwe school of op het nieuw schoolplein. Tibbe: "Misschien zijn er hier nu meerdere dingen waar je ruzie over kan maken. Als er twee schommels zijn wil er nog iemand op de schommel, bijvoorbeeld. Lorenzo: "Hier zijn dan ook nieuwe dingen dus dan wil iedereen die doen. Tibbe: Ja, want aan het begin zijn er dan een paar dingen populair en wil iedereen daarop. Dat is nu al wel minder."
Breinbreker
Als we naar buiten gaan maken we nog een foto op het voetbalveld. De jongens zijn zichtbaar trots op hun plein, ook op hun eigen 'schuine' voetbalkooi. Ze hebben onderling al allemaal eigen namen verzonnen voor de speeltoestellen. Een soort grote tol wordt de 'breinbreker' genoemd. Omdat je zo snel ronddraait. Na de foto nemen we afscheid van het viertal. Ze moeten terug naar hun klas, want - nieuw gebouw of niet- de dagelijkse gang van zaken gaat gewoon door, en de plicht roept. Wij lopen nog een keer langs de hekken en bekijken de tekeningen van de kinderen op de doeken. De buurt is mooier dankzij de Kleine Kapitein. Niet alleen door het mooie nieuwe gebouw, maar door de kinderen die wat extra kleur hebben gebracht in deze nieuwe wijk van Amsterdam Oost.
* De filmpjes zijn online nog te bekijken op de website van aannemer Dekker