Steeds meer Amsterdammers weten van het bestaan van Vreedzame Scholen. Sommige ouders hebben bewust gekozen voor een Vreedzame School voor hun kinderen. Maar wat maakt deze scholen eigenlijk anders dan andere scholen? Wat betekent 'Vreedzaam' in de praktijk? In de school, in de klas?
Deze vraag, en vele anderen, stelden wij volwassenen en kinderen in Amsterdam Oost die dagelijks een Vreedzame school binnenstappen. Om er te werken, te leren, hun kind op te halen, over te blijven..Hun verhalen geven een persoonlijk en eerlijk inkijkje achter de schermen van de Vreedzame School.
Vandaag: Myrano (groep 1) Lateecha en Naia (groep 4) van het Cburg Colllege
Het is rustig op de trappen van het Cburg College op het Zeeburgereiland. Drie leden van de leerlingenraad zitten - samen met hun maatschappijleerdocent Liselot Kraster- op ons te wachten. Ze zien er ontspannen uit, vol zelfvertrouwen. Het Cburg College is een democratische school en wij zijn benieuwd wat dat voor hun betekent. Maar hebben zij wel zin om met ons te praten? Zou het thema hen überhaupt bezighouden?
Al tijdens de eerste minuten neemt het drietal onze twijfels weg. Vol geestdrift en overtuigingskracht nemen ze ons mee in hun ideeën over hun school, hoe die is en hoe die zou moeten zijn. Hun visie beperkt zich zelfs niet alleen tot de schooI: ze denken ook na over wat er in de wijk en de maatschappij als geheel beter kan. Waarom ze dat belangrijk vinden? Lateecha verwoord het, met glans in haar ogen: "wij zijn degenen die straks in jullie schoenen staan, dan kun je beter luisteren!" Doorlezen dus, als je een volwassene bent die begaan is met de volgende generatie. Hear hear!
Voor de community
We zitten op één van de leerpleinen van de school, een open ruimte in het grote lichte gebouw. Achter ons wordt de kerstboom opgetuigd door een groepje leerlingen, onder een reusachtig bord met de tekst: community - connect- Cburg College. We vallen meteen maar met de deur in huis: Waarom zijn juist jullie uitgekozen voor dit interview?
Naia vraagt of ze eerst mag. Met haar rustige uitstraling en uitgesproken ogen is ze een indrukwekkende verschijning. Als ze begint te spreken wil je meteen luisteren: "Vanaf het begin van het schooljaar zit ik in de leerlingenraad, dus de docenten weten wel dat ik mijn woordje wel klaar heb, en kan zeggen hoe ik ergens over denk."
Naast haar zit Lateecha, stoer, gemillimeterd haar en een aanstekelijke lach: "ik heb veel te zeggen over dingen. Ik heb een brede mening, kijk altijd naar verschillende kanten. Op mijn vorige school werd ik ook twee keer achter elkaar als klassenvertegenwoordiger gekozen, omdat ik opkom voor mijn klas. En als ze iets willen probeer ik dat ook zo snel mogelijk te regelen en neem daarvoor de verantwoordelijkheid. Daar kan ik goed mee omgaan."
De jongste van het gezelschap, Myrano, praat zacht maar zelfverzekerd: "Ik denk dat ik een beetje democratisch ben. Voor de leerlingenraad is er op mij gestemd omdat ik luister en plannen doorgeef van dit willen we graag doen. Ik heb toen bijvoorbeeld gezegd dat ik het belangrijk vind dat we leuke dingen met de klas doen."
Omdat alle drie onze geïnterviewden in de leerlingenraad van de school zitten krijgen we wat achtergrondinformatie. Vroeger waren de leden verspreid over de groepen maar tegenwoordig is er vanuit elke klas één vertegenwoordiger. Op die manier kan als er iets besproken wordt in de leerlingenraad dit altijd direct worden teruggekoppeld naar de klas. Er is wel scheiding tussen onderbouw en bovenbouw, omdat die soms andere behoeftes hebben. In totaal zitten er 17 leerlingen in de raad.
Gezamenlijke activiteiten- waar Milano het al over had- blijken vooral de afgelopen jaren een belangrijk thema geweest binnen de leerlingenraad. Zo is de raad ingeschakeld om mee te denken over alternatieve uitjes tijdens de corona en daar in de klassen over in gesprek te gaan. Lateecha: "dit jaar is er gelukkig wel iets meer vrijheid. Vorig jaar zaten we echt alleen maar thuis te werken, werken, werken. Maar we willen ook ontspanning. Met de hele klas iets leuks doen. Dus we zijn blij dat er dit jaar wat versoepelingen zijn vergeleken met vorig jaar. We kunnen misschien nog steeds niet naar het buitenland maar wel een uitje binnen Nederland bijvoorbeeld."
Naia: "deze school staat echt bekend om hun uitjes. Sinds de eerste klas verheugt iedereen zich op het vierdejaars uitje naar Barcelona. En nu kan dat gewoon niet."
Verbinding zoeken
Ondanks de teleurstelling is dit voor Naia zeker niet het belangrijkste onderwerp. In de leerlingenraad heeft zij zich vooral hard gemaakt voor gezelligheid binnen de school. Dat iedereen zich goed voelt, en er plekken om samen te komen voor de hele school. Naia: "Het Cburg College is klein maar fijn. Er wordt niet gepest, alleen maar een beetje gegrapt." Lateecha geeft aan dat zij als zij-instromer wel verschil ziet met haar oude school: "Er zijn hier wel iets meer groepjes. Daar gingen alle klassen ook meer mengen."
Naia: "de groepjes onderling zijn wel heel gesloten. Als je er vanaf het begin niet bij ben, kom je er gewoon niet bij. Het is zeker lastig als je nieuw bent om er bij te horen."
Dit roept bij ons de vraag op: hebben jullie het daar in de leerlingenraad over? Hoe je de verschillende klassen meer bij elkaar brengt? Naia: "ik denk vooral dat het een beetje een mindset is. Hoe ik naar de eerstejaars kijk, dan denk ik: jullie zijn echt jong! Dus ik snap wel dat oudejaars niet zo'n behoefte hebben om met eerstejaars om te gaan."
Ze lacht. "Dat was zeker ook bij mij zo, want ik was echt drúk!"
Lateecha: "op mijn oude school deden ze echt hun best. Daar kwam iedereen overal vandaan, noord, oost, west. maar toch verbinden we samen. Dat vond ik dus het mooiste van die school. Iedereen voelt zich gelijk. Deze school mag wat meer doen om de verbinding tussen iedereen te leggen."
Regels in beweging
Het mag duidelijk zijn dat het drietal niet op hun mondje gevallen is. Geeft dat soms geen frictie met de directie? Naia- die we voor het interview al even met adjunct-directeur Alex Liefhebber hadden zien kletsen- zegt dat dat wel meevalt: "Ik ga best vaak naar de directeur om te praten over mijn ideeën. Vooral omdat ik heel graag iets wil doen met de examenstunt. Zolang je je aan de regels houdt, niets gaat kapot en het kost niet te veel geld, is hij heel makkelijk. Ook heb ik samen met een andere vertegenwoordiger onze ideeën aan een juf voorgelegd. Nu we niet naar Barcelona kunnen gaan willen we met alle vierdeklassers naar Preston Palace. We hebben dit voorgelegd en gevraagd: hoe kunnen we dat doen? Stapje voor stapje gaan we dat kunnen regelen, ik voel me wel gehoord."
Lateecha: "ik vind de regels hier op school wel goed, want ik ben strenger gewend. Vergeleken daarbij valt het mee, zijn de regels hier best zacht." De gedragsregels- die
op borden door de school hangen- blijken door de jaren hiervoor door de leerlingen gemaakt. Liselot zegt hierover: "We willen wel opnieuw naar deze regels gaan kijken, want ze moeten worden aangepast, deze zijn van de vorige generatie leerlingen en een beetje gedateerd. Als we ze herzien doen we dat samen met de leerlingenraad en directie. We beginnen vanuit kernwaarden en zetten het om in positieve gedragsregels."
Myrano heeft al wel een idee voor de leerpleinen: "Ja, daar mag het nog wel rustiger, zodat we beter kunnen werken." Lateecha: "Ik vind wel dat we een regel moet komen met de puinhoop die er hier beneden elke keer na de pauze hebben. Er is corvee, maar ik vind dat we als leerlingen ook rekening moeten houden met de mensen die corvee doen. Liselot reageert: "het idee is natuurlijk dat als je corvee hebt dat je gaat ervaren dat het best vervelend is als niets wordt weggegooid." Naia, met grote ogen: "maar dat werkt niet juffrouw, want ik vind het echt heel leuk corvee. Dan hoef je niet naar de les." Iedereen schiet in de lach.
Een wijk in ontwikkeling
De 'puinhoop' komt mede door het feit dat het Cburg College in een nieuwe wijk ligt die nog in aanbouw is. De bouwplaats rondom de school zorgt voor modder en zand op de trappen. Onze jongeren vertellen dat ze geen van allen op het Zeeburgereiland wonen, maar elke dag vanuit IJburg ( Lateecha, Myrano) en Duivendrecht (Naia) naar school reizen. In de pauzes en rond schooltijden komen ze vooral veel in de Albert Heyn, snackbar en het skatepark. Ze vinden het een mooie, moderne wijk. Liselot vertelt dat de leerlingen mee mochten denken over wat er allemaal moest komen te staan rondom de school. Bankjes, bomen, vuilnisbakken. Maar dat er - zodra het af is- nog veel meer gekeken moet naar de verbinding met de wijk. "We willen het steeds meer uitbreiden, van vreedzame school naar vreedzame wijk."
Lateecha: "In deze wijk en die waar ik woon wordt heel veel gebouwd. Het strand is vervangen door een hele wijk. Vanuit mijn huis zag ik elke dag een stukje land bijkomen. IJburg wordt iedere keer groter maar de gebouwen worden ook iedere keer moderner. Ik vind het wel mooi, maar die prijzen, die zijn zó hoog." Ze maakt een grommend geluid. "Het is misschien wat ver vooruit gedacht maar soms zit ik wel eens te kijken naar huisjes die ik later zou kunnen nemen. Van misschien kan ik in die wijk later wonen. Want het wordt steeds duurder en uiteindelijk- vind ik- onbetaalbaar. Want iemand met een uitkering die in zo'n huis wil wonen, dat is niet te betalen."
Beter luisteren
Het onderwerp gaat Lateecha zichtbaar aan het hart. Als we doorvragen wordt duidelijk waarom: "Ik vind dat de regering hier meer over na moet denken. Wat kunnen we doen om de volgende generatie te helpen? De politiek luistert te weinig naar jongeren, terwijl...wij zijn de opvolgers. Ze luisteren naar de ouders, maar wij dan? Als de ouders weg zijn, staan wij daar nog steeds! Dan moeten wij al die dingen regelen."
Liselot kijkt bemoedigend naar haar leerlingen. Als maatschappijdocent op school probeert zij hen altijd te activeren. "Dus altijd als er iets speelt stook ik de leerlingen op, wil je een brief schrijven, iets doen? om die connectie te leggen."
Lateecha is op dreef: " Mensen met uitkeringen krijgen wel kinderbijslag bijvoorbeeld. Maar als je eenmaal een kind hebt met een uitkering is dat heel moeilijk. Als dat kind met Sinterklaas vraagt om iets duurs voor één keer kun je het niet halen. Of je haalt het tweedehands. Ze kunnen niet investeren in iets. Als er een bank kapot is, moeten ze daar 10 jaar nog mee doen om iets op zij te kunnen zetten. Dat vind ik echt erg, dat geld gaat dan van hun zorgtoeslag af, of van de huurtoeslag. Ik spreek uit ervaring. Zelfs als een kind naar de kapper wil gaan, dan kan dat niet, want die 25 euro die kan je niet uitgeven naast je dagelijkse boodschappen..."
Naia voegt toe: "Gelukkig zie ik wel dat er steeds meer naar gekeken wordt. Er is nu die reclame van dat kindje wie gevraagd werd wat ze met het weekend had gedaan. Ik heb gehuild om die reclame, ik ben daar gevoelig voor." Lateecha: "Ja, en die andere reclame van kerst van een alleenstaande moeder die kerst wilde vieren maar niets kon doen. En dan zie je aan de andere kant een familie die wel kerst kunnen vieren. Op het einde komen ze dan bij die jongen langs. Dat is de reality die je hier voor je ogen ziet".
Uit eigen ervaring
Er is duidelijk een vuurtje aangewakkerd. We vragen onze jongeren hoe het kan dat ze zo begaan zijn met de wereld om hen heen? Waar komt die kracht vandaan? Naia: "het verhaal van net? Ze kijkt even naar Lateecha, alsof ze toestemming vraagt om te mogen zeggen: "Ik denk door jouw eigen pijn. door je eigen pijn wil je andere mensen hun pijn besparen." Lateecha: "Dat klopt. En daarom wil ik bij defensie gaan werken, als onderofficier. ik wil kinderen uit andere landen die pijn niet laten voelen, maar ze juist een gelukkig, zorgeloos leven laten leven. Hier in Nederland heb je nog uitkeringen enzo. Maar in andere landen, als je dan geen werk hebt ben je meteen dakloos. En die dingen wil ik veranderen doordat ik in het leger wil gaan. Die zekerheid wil ik aan die generatie geven: dat ze veilig zijn. Je ziet oorlogen en alles en ik denk: dit hoeft niet!
Je kunt het met woorden oplossen, het hoeft niet met agressie. Het leger wordt vaak als agressief gezien maar dat klopt niet. Het is defensie, bescherming. We willen onze vrijheid beschermen, niet alleen in Nederland maar over de hele wereld. En daar wil ik een steentje aan bijdragen door in defensie te gaan. Zo, nu heb ik mijn intake meteen gedaan." Ze schaterlacht. "Stuur maar even op!"
Mirano beaamt dat hij ook een paar dingen heeft meegemaakt in het verleden waardoor hij geraakt is. "Als anderen ergens mee zitten wil ik ze helpen. Je kan iets meemaken maar later word je dan weer iets rijker, dat je meer geld krijgt en meer dingen kan kopen voor je kind."
Naia: "Bij mij komt het ook vanuit mijn eigen pijn, maar ik heb wel andere dingen waar ik me op wil focussen dan dat zij hebben. Ik wil later psycholoog worden, om met mensen te praten. Omdat ik dat zelf ook nodig heb. Je hebt mensen die hun pijn wegstoppen of mensen die ermee om kunnen gaan, maar ik kan dat niet. Ik krijg heel erge paniekaanvallen, soms weet ik niet meer hoe ik de dingen een plekje moet geven. En ik wil zorgen dat mensen daarover kunnen praten, zodat zij het wel een plekje kunnen geven, zodat iedereen zich veilig voelt en gelukkig kan zijn."
Hier zijn we even stil van.. Als we het gesprek afronden en nog een foto maken van de meiden ( Mirano wilde liever niet) wordt er veel gelachen en gebabbeld. Zo serieus en volwassen als ze klonken wanneer ze over hun ervaringen vertelden, zijn ze nu weer even helemaal tiener.
Wij bedanken onze gesprekspartners voor hun openheid en geven hen het vreedzame kaartspel. Maar ook zij bedanken ons. Myrano vond het een 'leuke les.' Wij zijn geslaagd als vreedzame gastdocenten.
