Steeds meer Amsterdammers weten van het bestaan van Vreedzame Scholen. Sommige ouders hebben bewust gekozen voor een Vreedzame School voor hun kinderen. Maar wat maakt deze scholen eigenlijk anders dan andere scholen? Wat betekent 'Vreedzaam' in de praktijk? In de school, in de klas?
Deze vraag, en vele anderen, stelden wij volwassenen en kinderen in Amsterdam Oost die dagelijks een Vreedzame school binnenstappen. Om er te werken, te leren, hun kind op te halen, over te blijven..Hun verhalen geven een persoonlijk en eerlijk inkijkje achter de schermen van de Vreedzame School.
Vandaag: de kinderen van de Barbaraschool
Vlnr: Otto, Rijk en Sylvester
Al bij binnenkomst is het duidelijk: we hebben hier te maken met een vrolijk, energiek en spraakzaam drietal. Rijk (9) , Otto (10) en Sylvester (9) snellen behendig voor ons de trappen van hun Barbaraschool op, kletsend met elkaar, en een beetje met ons, totdat we het klaslokaal bereiken waar juf Joyce op ons wacht. Ze hebben er duidelijk zin in. En dat komt goed uit, want wij ook!
Als "binnenkomer" spelen we het Vreedzame Kaartspel. Otto krijgt de vraag wie bij hem thuis de regels maken en of hij daarover mag meebeslissen. Er wordt luid gegiecheld als Otto enigszins besmuikt antwoordt dat hij de regels eigenlijk niet echt kent, en hij er vanzelf achter komt als iets niet mag. Vrijwel meteen komt hij hierop terug: "Ik ken de regels wel, ik doe alleen niet mee aan het maken ervan. Ik vind ze wel ok."
Geen Regels maar Doelen
Het klaslokaal waarin we zitten is een kleurrijk geheel van tekeningen, opdrachten, lijstjes met namen, en spreuken. Achterin prijkt een opvallend groot bord met de vrolijk versierde titel: Doelen, groep 5/6. Het laat zien dat in de klas de regels wel degelijk samen gemaakt worden. Sylvester legt uit: "We hebben het Doelen genoemd. We hebben namelijk best een drukke klas, en we willen graag aan het eind van het jaar dat allemaal bereiken met de klas." Het proces wordt nauwkeurig beschreven. Eerst heeft iedereen zijn of haar eigen regels opgeschreven. Daarvan werd een top 3 gemaakt. En vervolgens werd er gestemd . We vragen Rijk of het moeilijk was om het eens te worden. "Niet echt. Wel hadden sommige kinderen gezegd meer buiten spelen en langer film kijken. Maar ik denk dat het dan alleen maar onrustiger wordt in de klas."
Creatief buiten spelen
Dat betekent natuurlijk niet dat zij niet graag buiten spelen. Wel vraagt het om een beetje creativiteit. De Barbaraschool ligt op een prachtige locatie midden in Oost, omringd door oude eikenbomen. Een nadeel is alleen dat er weinig plek is voor speeltoestellen, klimrekken of een basketbalveldje. Hier gaat iedereen op zijn eigen manier mee om. Otto: "Je hebt de groep kinderen die voetballen, en de groep die lang praten over wat ze zullen doen. Bij de laatste groep horen wij." Juf Joyce vult lachend aan: "Dat vind ik erg meevallen. Met zo'n leeg plein moet je zelf dingen en spellen bedenken dat doen jullie juist heel leuk."
De jongens branden onmiddellijk los over hun zelfbedachte spellen. Rijk vertelt over het spel 'Kingen' dat al wel bestond maar hun eigen versie ervan wordt nu door steeds meer kinderen wordt gespeeld. Ook houden ze ervan om een rechtszaak na te spelen, inclusief schuldige en aanklager. Sylvester leeft nog het meest op wanneer het over rechtszaken gaat, hij is dol op strips over Boris Boef en Zware Jongens. Toch is hij ook degene die de boel weer even bijstuurt als er te diep op de spellen wordt ingegaan:
"Zeg, we zitten wel in een interview hé, het moet wel interessant blijven."
Rechters op het schoolplein
Achter de tafel waaraan we zitten zien we twee petjes hangen, een gele en een rode.
Als we ernaar vragen blijkt dat de petjes 'vroeger' ( toen ze nog in lagere klas zaten) werden gebruikt als er een conflict was. Met de rode pet geef je aan dat je boos bent, de gele pet betekent dat je het wilt uitpraten. Eigenlijk is er ook nog een blauw petje. Sylvester: "Als je dat op hebt zeg je eigenlijk: Ik geef me over." * Het zegt iets over de manier waarop er in deze klas ruzies worden opgelost. Eigenlijk gaat dat ook ook een beetje als een rechtszaak. Er wordt gepraat over wie wat gedaan heeft, iedereen komt aan het woord. Wij zijn benieuwd wie dan het eindoordeel heeft. Wie is de rechter die beslist? Sylvester: "Vaak hebben we eigenlijk geen eindoordeel, en is het meer dat we weer moeten gaan werken. Als je het met petjes zou willen uitleggen, hebben we eerste de rode pet op, dan heel lang de gele pet. Totdat we taal moeten doen, en dan is de blauw pet al niet meer nodig."
Juf Joyce vindt dat de kinderen de ruzies goed oplossen, ze hoeven de petjes dus ook niet meer te gebruiken. "Sommige kinderen vinden het moeilijk toe te geven als ze iets fout hebben gedaan. Andere kinderen kunnen dat wel, die geven dan het goede voorbeeld aan de anderen."
Samen werken aan een betere sfeer
We komen nog even terug op de Doelen, die kortgeleden blijken bijgesteld. Nadat de klas een tijd niet naar school kon vanwege corona, hebben ze opnieuw naar
de lijst met doelen gekeken. Het punt 'sfeer in de klas' kreeg niet
zo'n hoge score, dus daar was volgens de kinderen ruimte voor verbetering. Rijk, Otto en Sylvester kregen de opdracht om een PowerPoint te maken over nieuwe regels die zouden bijdragen aan een betere sfeer in de klas. Deze laten ze graag aan ons zien. Wat volgt is een indrukwekkend professionele presentatie van verschillende ideeën, goed beargumenteerd en met afbeeldingen ondersteund. Het
is leuk om te merken dat de focus van de ideeën ligt op samen. Samen werken, elkaar helpen, versieren van de klas, meer op de computer werken omdat iedereen daar blij van wordt, meedoen aan de nationale buitenles en voor de sfeer tijdens het lezen zachte muziek.
Amsterdammers van de Toekomst
Tijdens het interview wordt er veel gelachen, maar ook serieus ingegaan op onze vragen. De jongens zijn duidelijk trots op hun klas, hun groep 5/6 en over de rol die zij zelf daarin op zich hebben genomen. Vol energie vertellen ze over hoe het is om met de klas samen te werken aan hun eigen kleine mini-maatschappijtje. Wij zijn vooral onder de indruk van hoe ze zich uitdrukken, overal een idee achter hebben en hoeveel enthousiasme ze uitstralen. Hierdoor blijkt het soms lastig elkaar uit te laten praten, maar ook het elkaar aanvullen en corrigeren gebeurt op een respectvolle en vriendschappelijke manier. Juf Joyce hoeft bijna alleen maar tevreden toe te kijken.
Uiteindelijk moeten we het interview toch stoppen. Het is tijd om naar huis te gaan, hoewel ons drietal misschien nog wel 2 uur door had kunnen praten over hun school, hun klas, hun plein, hun buurt en hun vrienden. We bedanken ze voor het mooie gesprek en geven hen ieder het Vreedzame kaartspel cadeau.
Buiten kijken wij elkaar aan. Als dit de Amsterdammers van de toekomst zijn, dan komt het wel goed met onze stad!
*Meer over de petjes: https://www.devreedzame.school/images/dvs/downloads/algemeen/voorbeeldlessen/gr3%20blok2%20les12.pdf